Bywa, że rozwód nie uwalnia cię od odpowiedzialności za byłą żonę. Są sytuacje, w których możesz zostać zobowiązany do płacenia na jej rzecz określonej kwoty co miesiąc. Sprawdź, kiedy sąd może ci zasądzić alimenty na byłą żonę.
Rozwód to często trudny czas, a kwestie finansowe mogą jeszcze bardziej skomplikować sytuację, szczególnie jeśli chodzi o alimenty na byłego małżonka (na potrzeby tego artykułu przyjmiemy żonę jako osobę uprawnioną do alimentów).
W tym artykule omówimy, czym są alimenty na byłą żonę, jakie przepisy prawne regulują zagadnienie dotyczące ich ustalania, a także opiszemy warunki zasądzenia alimentów w sytuacji ustalenia winy jednego małżonka w rozpadzie pożycia. Sprawdzimy również, czy w sytuacji rozwodu bez winy lub z winy obydwojga małżonków możliwe jest zasądzenie alimentów na jednego z nich.
Czym są alimenty na byłego małżonka ?
Alimenty na byłą żonę są określoną kwotą pieniędzy, którą były mąż jest zobowiązany płacić co miesiąc na rzecz swojej byłej żony po rozwodzie. Ich celem jest zapewnienie ekonomicznego wsparcia dla eksmałżonki, szczególnie w przypadku, gdy jej sytuacja po rozwodzie uległa pogorszeniu lub nie jest ona w stanie samodzielnie utrzymać się finansowo.
Przepisy prawne regulujące kwestię alimentów na byłego małżonka
Prawo polskie precyzyjnie określa zasady dotyczące zasądzania przez sąd alimentów na byłą żonę. Kluczowe aspekty to:
Podstawa prawna: art. 60 § 1-3 Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r.o) zawiera przepisy dotyczące alimentów na rzecz byłego małżonka.
Zgodnie z art. 60 § 1. k.r.o. „Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego”.
Natomiast art. 60 § 2 k.r.o. reguluje sytuację alimentacyjną w przypadku orzeczenia rozwodu z winy jednego z małżonków. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
W odróżnieniu od sytuacji uregulowanej w art. 60 § 1 k.r.o. – małżonek niewinny, formułując roszczenie alimentacyjne wobec małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia, nie musi wykazywać niedostatku, co jest wyrazem uprzywilejowania małżonka niewinnego. Celem tej regulacji jest zapobieżenie sytuacji, w której rozwód miałby spowodować pogorszenie w istotny sposób sytuacji materialnej małżonka niewinnego.
Małżonek niewinny rozkładowi pożycia ma prawo do świadczeń od małżonka winnego, by móc prowadzić bardziej dostatnie życie. Alimenty te należą się mu, nawet jeśli nie znajduje się on w niedostatku.
Co również istotne, obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Od niedostatku żony zależy to, czy mąż po rozwodzie zapłaci jej alimenty
Jak już była mowa powyżej, alimenty na rzecz małżonka po rozwodzie w przypadku braku rozstrzygnięcia o winie w rozkładzie pożycia, są również możliwe. W takim przypadku uzależnione są od ustalenia bardzo złej sytuacji materialnej uprawnionego do alimentów (w naszym przykładzie żony) czyli tzw. niedostatku.
W przepisach prawa brak definicji pojęcia niedostatku. Przesłanka ta, znana jako „niedostatek małżonka”, odnosi się do sytuacji, w której jeden z małżonków po rozwodzie znajduje się w bardzo trudnej sytuacji materialnej, nie posiada wystarczających środków do zaspokojenia własnych potrzeb lub nie jest w stanie samodzielnie utrzymać się i prowadzić godnego życia.
Należy uznać, że stan ten ma miejsce, jeśli uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania. Niedostatek występuje również, gdy osoba żądająca świadczeń nie jest w stanie w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Zazwyczaj w niedostatku znajduje się ten małżonek, który nie uzyskuje dochodów takich jak pensja, emerytura, renta lub dochody z majątku i równocześnie nie posiada majątku, z którego może czerpać dochody. Jeśli rozwodzący się małżonek domaga się alimentów, musi wykazać, że mimo wykorzystywania wszystkich możliwości finansowych, nie jest w stanie pokryć swoich usprawiedliwionych wydatków.
„Gdy powódka uzyskuje niskie dochody, choć posiada dobry zawód i ma duże doświadczenie zawodowe, to oznacza, że nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowania. Nie może więc żądać alimentów od męża, skoro rozwód orzeczono bez orzekania o winie”
– orzekł Sąd Apelacyjny w Szczecinie.
Warto też podkreślić, że w oparciu o art. 60 § 1 k.r.o. małżonkowie po rozwodzie nie mają prawa do alimentów opartych na przesłance równej stopy życiowej. Oznacza to, że ich poziom życia po rozwodzie może się znacznie różnić.
Alimenty w przypadku intercyzy
Na możliwość zasądzenia przez sąd alimentów nie wpływa ustrój majątkowy, jaki obowiązywał w trakcie małżeństwa. Oznacza to, że w sytuacji, kiedy strony podpisały umowę o rozdzielności majątkowej, tzw. intercyzę, to zasądzenie alimentów jest również dopuszczalne.
Podsumowanie
Alimenty na byłą żonę są ważnym elementem wielu rozwodów, mającym na celu zapewnienie ekonomicznego wsparcia dla byłej żony. Przepisy prawne w Polsce precyzyjnie regulują te kwestie, aby zapewnić sprawiedliwość i równowagę dla wszystkich stron. Alimenty zawsze mają służyć zaspokajaniu podstawowych potrzeb i usprawiedliwionych wydatków osoby uprawnionej (art. 128 k.r.o.).
Wysokość alimentów zależy od wielu czynników. Można przykładowo wymienić: dochody obu stron, standard życia podczas małżeństwa, potrzeby byłej żony oraz możliwości płatnika (męża) oraz to, czy rozwód orzeczono z ustaleniem wyłącznej winy męża.