Dochodzenia alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa.
Zasadą jest, że alimenty mają służyć zaspokojeniu bieżących potrzeb uprawnionego. O takim zaspokajaniu potrzeb może być mowa tylko co do teraźniejszości lub przyszłości, ponieważ nie można mówić o pokrywaniu potrzeb przeszłych. Celem alimentów jest dostarczenie uprawnionemu środków do zaspokojenia jego bieżących potrzeb, zatem co do zasady można dochodzić alimentów za okres od dnia wytoczenia powództwa.
Istnieje jednak możliwość, aby (wyjątkowo) żądać alimentów za okres wsteczny tj. poprzedzający wniesienie pozwu do sądu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 05 maja 1998r. I CKN 1083/97 „Dochodzenie alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa jest dopuszczalne tylko w ograniczonym zakresie, bo tylko w wypadku, gdy pozostały nie zaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania. Zasadą jest więc, że roszczenie alimentacyjne nie dochodzone w czasie właściwym wygasa. Zatem powód dochodząc swoich uprawnień za czas przeszły powinien wykazać, że jakieś jego usprawiedliwione potrzeby pozostały niezaspokojone, względnie że jakieś jego zobowiązania, i to zaciągnięte na pokrycie jego usprawiedliwionych potrzeb, i wynikające stąd zadłużenie nie zostało zlikwidowane. Tylko bowiem w tych granicach w zasadzie jego żądanie zasądzenia alimentów za czas przeszły może podlegać uwzględnieniu”.
A zatem można żądać z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty, odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem pokrycia niezaspokojonych potrzeb uprawnionego. W uzasadnionych przypadkach, sąd może rozłożyć takie świadczenie na raty. Możliwość dochodzenia alimentów za czas miniony (wstecznie) uzależnione jest jednak od wykazania, że potrzeby uprawnionego do alimentów sprzed czasu przed wniesieniem pozwu do sądu nie były zaspokojone.
Co to w praktyce oznacza ?
Oznacza to, że z okresu wcześniejszego tj. przed złożeniem pozwu o alimenty do sądu, pozostały niezaspokojone potrzeby dziecka lub zobowiązania zaciągnięte względem osoby trzeciej przez uprawnionego na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania małoletniego.
Co ważne, żądając świadczeń alimentacyjnych za okres wsteczny, uprawniony będzie musiał wykazać jakie usprawiedliwione potrzeby nie zostały zaspokojone, względnie jakie zostały zaciągnięte zobowiązania (np. pożyczki, kredyty, długi związane z leczeniem dziecka, zaległości w opłatach, czynszu) na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb i że wynikające stąd zadłużenie nie zostało zlikwidowane (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 7 lipca 2000 r., sygn. akt III CKN 1015/00).
I jeszcze dwie ważne kwestie:
- Prawo do żądania świadczeń alimentacyjnych nie przedawnia się.
- Przedawnia się wsteczne roszczenie o alimenty za każdorazowy okres 3-letni.